Mình may mắn nhận được học bổng toàn phần Khóa Pronunciation của Wesley Academy – Khóa học hướng dẫn cách phát âm các từ vựng chuyên ngành Toán. Đúc kết từ kinh nghiệm cá nhân, bài viết này chia sẻ đến bạn đọc một số tips để cải thiện phát âm tiếng Anh.
1. Nói chậm lại, chú ý mặt chữ và cách đánh vần với từ mới
Thầy giáo của Wesley bảo rằng người Việt thường nói lướt, nuốt bớt âm của từ. Đặc biệt, đối với từ càng dài và khó đọc thì ta lại càng thích đọc lèo lèo cho nhanh với suy nghĩ nói nhanh như vậy thì người đối diện sẽ không bắt kịp lỗi, nghe qua có vẻ trôi chảy hơn. Nhưng thực chất, nói chậm lại, chú ý phát âm hết các âm trong một từ thì người nghe mới dễ hiểu được.
Nguyên nhân sâu xa của vấn đề này, theo mình là vì khi bắt đầu học tiếng Anh, chúng ta không được dạy cách “đánh vần” – hay nói đúng hơn là cách chẻ nhỏ một từ ra nhiều âm khác nhau để biết tại sao từ này đọc ghép âm với nhau thành ra như vậy. Ví dụ, khi mình đi học, cô giáo chỉ dạy “số” (number) đọc là “núm bơ”, thế thôi là hết. Nhưng thầy đang dạy chúng mình thì chỉ khác: num + ber = number và dạy đọc đúng từng âm một, kết hợp với trọng âm trước khi ghép lại thành từ.
Vì vậy, lời khuyên đầu tiên là mỗi khi bạn gặp phải một từ mới, dài và khó đọc, hãy chậm lại một nhịp để chẻ nhỏ từng phần và ghép lại trước khi phát âm. Điều này không đảm bảo 100% bạn sẽ phát âm chuẩn nhưng chắc chắn sẽ tránh nhiều sai sót và giúp cho người nghe dễ hiểu hơn.
2. Chú ý vào âm cuối
Âm cuối (ending sound) là một trở ngại lớn của mình. Bởi phát âm tiếng Việt không có âm cuối như tiếng Anh nên ta không có thói quen để ý âm cuối.
Thầy mình bảo âm cuối hết sức quan trọng. Cũng như hệ thống dấu mũ của Việt Nam giúp ta phân biệt các từ nhìn hao hao nhau nhưng có cách phát âm khác nhau (như “tao, táo, tảo, tạo”) thì âm cuối trong tiếng Anh cũng giúp người nghe hiểu được bạn đang nói từ gì.
Nếu nói đúng được âm cuối thì việc nói những âm nối (linking sound) cũng thực hiện dễ dàng và tự nhiên hơn. Vì một khi bạn đã nói chuẩn từng âm rồi thì khi nối âm giữa hai từ sẽ tự nhiên chuẩn mà không cần phải nhớ luật lệ nào cả. Bởi vậy, thay vì học phát âm ghép từ, nối từ một cách máy móc thì hãy luyện tập âm cuối để giải quyết luôn cả vấn đề âm nối.
3. Tăng cường khả năng nghe
Rất nhiều người cho rằng yếu phát âm thì chỉ tập trung đi học nói thôi nhưng không biết rằng nghe và nói phải đi liền với nhau. Từ kinh nghiệm của chính bản thân mình: ai nói kém thì khả năng nghe cũng rất dở.
Bởi vậy, để nói chuẩn thì trước hết phải nghe tốt. Khi bạn đã nghe tốt rồi thì tự khắc khả năng lặp lại và cách bắt chước âm điệu cũng sẽ tốt lên.
4. Đẩy tiếng Anh ra ngoài đời sống
Nếu bạn học tiếng Anh chỉ để phục vụ việc kiểm tra trên lớp và thi lấy bằng thôi thì rất dễ rơi vào cảnh biến tiếng Anh thành ngôn ngữ “chết” chỉ có trong sách vở. Để có thể nói tiếng Anh giỏi, ta nhất thiết phải “sống” với tiếng Anh, ăn tiếng Anh, ngủ tiếng Anh, đẩy bản thân vào những môi trường nói tiếng Anh thường xuyên thì mới có thể tiến bộ được.
Ngày nay, để nghe được người bản ngữ nói tiếng Anh đã trở nên quá dễ dàng qua YouTube, podcast, … Bạn cần phải tận dụng những công nghệ này!
5. Học tiếng anh với một tâm thế sẵn sàng
Khi còn học phổ thông, trở ngại lớn nhất khiến mình ngại nói tiếng Anh chính là bản thân mình. Mình sợ nói sai, nghĩ mình “không có năng khiếu tiếng Anh”. Bây giờ nghĩ lại, chính vì tư duy tiêu cực này mà mình tự hạ thấp và làm hạn chế khả năng của mình. Điều này không có lợi cho việc học ngoại ngữ, nhất là tiếng Anh. Và một điều quan trọng nữa là do cách giáo dục ở nước mình đánh giá dựa trên kết quả, cứ mỗi lần sai là sẽ bị điểm kém. Chúng ta cần có tư duy mở trong cách nhìn nhận lỗi lầm của người học để khuyến khích và giúp các em tiến bộ hơn từ chính những lỗi lầm đó: Mistakes are welcome!
Bây giờ, mình nghĩ thoáng hơn: dù mình nói tiếng Anh còn chưa giỏi nhưng ít nhất mình cũng biết được sơ sơ một ngoại ngữ.
Học ngoại ngữ là việc cả đời
Trong khóa học với Wesley, mình luyện nói hàng ngày, tập nói những từ khó hơn và tập nói trong những văn cảnh phức tạp, dưới áp lực lớn hơn. Với những từ không chắc phát âm đúng thì phải search từ điển Oxford hoặc tra Google liền tay.
Hãy cứ nói, hãy cứ nói sai, và hãy cứ sửa lại để nói đúng hơn vào lần sau.
Mong mình và các bạn sẽ cùng nhau cố gắng trên chặng đường này!